Strefa Czystego Transportu to obszar, po którym swobodnie poruszać się mogą tylko pojazdy spełniające określone normy emisji spalin, co redukuje zanieczyszczenie powietrza. Po SCT mogą więc jeździć swobodnie różne rodzaje pojazdów – w tym z napędem benzynowym i dieslowskim. Jedynym kryterium jest spełnianie odpowiednio wysokiej normy emisji spalin EURO. Dla pozostałych pojazdów, które zanieczyszczają powietrze w znacznym stopniu, wjazd do strefy i poruszanie się po niej  są  zabronione. SCT to obszar miasta odpowiednio wybrany i oznakowany. Może przybierać różne kształty, SCT może być wyspami w konkretnych dzielnicach lub obejmować zwarty obszar – jej kształt i rozległość zależy od ustaleń rady miasta.

Wprowadzenie SCT oznacza dla mieszkanek i mieszkańców zmniejszenie zanieczyszczeń emitowanych przez transport. Z miasta znikną najstarsze i trujące samochody, poprawi się jakość powietrza i nieco zmniejszy ilość pojazdów na ulicach. Ograniczenia obowiązujące w strefie dotyczyć będą także mieszkanek i mieszkańców. Posiadacze czy posiadaczki pojazdów, które nie będą spełniały minimalnej normy emisji Euro będą mieli 12 miesięcy na dostosowanie się do kryteriów – czyli zmianę pojazdu na inny, spełniający wyższą normę emisji spalin lub rezygnację z posiadanego dotychczas pojazdu na rzecz innych form transportu. Dla typowej mieszanki lub mieszkańca miasta korzystającego z kilkuletniego samochodu wprowadzenie SCT nie będzie miało konsekwencji innych od poprawy powietrza i zmniejszenia liczby samochodów w mieście.

Tak, w mieście regularnie przekraczane są dopuszczalne poziomy stężenia zanieczyszczeń powietrza. Jedyna stacja badająca zanieczyszczenie komunikacyjne w Warszawie – zlokalizowana przy al. Niepodległości – rok do roku pokazuje, że zanieczyszczenie jest duże. Oprócz samochodów zarejestrowanych w Warszawie, w tygodniu wjeżdża około 1 milion samochodów spoza Warszawy. [ źródło ]

Na świecie funkcjonuje wiele stref czystego transportu nazywanych też LEZ-ami od angielskiego skrótu low emission zone. Dlaczego w Polsce nazywają się inaczej? Aby odróżnić je od określenia “niska emisja”, które dotyczy emisji zanieczyszczeń na skutek spalania w małych instalacjach grzewczych, głównie pieców centralnego ogrzewania. słabej jakości paliwem – np. węglem lub wręcz odpadami. W Europie pomagają dbać o lepszy stan powietrza od wielu lat.

Optymalna SCT, a na taką zasługuje Warszawa, powinna być zorganizowana w następujący sposób:

1. obejmować dużą część miasta – im większy obszar, tym lepsza redukcja zanieczyszczeń;

2. wjazd do niej powinien być odpowiednio oznakowany, samochody mogące wjechać do strefy powinny posiadać  stosowne oznaczenie w postaci np. nalepki na przednią szybę;

3. możliwość wjazdu na obszar strefy i poruszanie się po jej obszarze powinno być uzależnione od spełniania przez dany pojazd określonej, minimalnej normy emisji Euro.

Obecnie w Polsce nie działa żadna SCT, chociaż jest to teoretycznie możliwe. Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych z 2018 roku wprowadza je do porządku prawnego. Do tej pory nie powstała żadna SCT w Polsce, to pokazuje, że przepisy są złe. W obecnej ustawie SCT to obszar, gdzie mogą poruszać się tylko pojazdy elektryczne, wodorowe lub zasilanie gazem ziemnym (CNG) , co przy obecnym stanie rozwoju transportu zeroemisyjnego jest zbyt rygorystycznym kryterium. Jednocześnie  ustawa przewiduje bardzo długą listę wyjątków (m.in. ograniczenia nie dotyczą pojazdów mieszkańców strefy), a władze miasta mają możliwość zwolnienia dowolnych innych grup pojazdów z ograniczeń obowiązujących w strefie. Dzięki temu strefa nie działa w praktyce, co pokazał przykład krakowskiej strefy czystego transportu, jaka funkcjonowała przez krótki czas w dzielnicy Kazimierz.   Dlatego apelujemy o zmianę tych zapisów i stworzenie realnych SCT – dostępnych w oparciu o spełnianie przez pojazd określonej normy emisji Euro . Obecnie trwają prace nad nowelizacją tej ustawy.

Warszawska strefa czystego transportu powinna:

1. obejmować obszary, gdzie zdrowie mieszkanek i mieszkańców jest najbardziej narażone – powinna być wyłoniona w ramach szerokich konsultacji społecznych;
2. być oparta w pierwszej fazie o normę emisji Euro 4 dla samochodów benzynowych i Euro 5 dla pojazdów z silnikiem diesla;
3. zostać połączona z systemem komunikacji publicznej dla dojeżdżających spoza miasta i parkingami przesiadkowymi. Samochód najlepiej zostawić na rogatkach, a dalej jechać transportem zbiorowym lub rowerem;
4. zacząć obowiązywać z minimum 12-miesięcznym okresem dostosowawczym.

Wprowadzenie SCT znacząco poprawi jakość powietrza w zakresie zanieczyszczeń pochodzących z transportu – a więc przede wszystkim cząstkami stałymi i tlenkami azotu. To będzie zmiana, którą odczujemy wszyscy, wiele zmieni się na lepsze. SCT nie jest jednak magicznym rozwiązaniem wszystkich naszych problemów z powietrzem. Będzie dobrze działała jako element mądrej polityki na rzecz poprawy jakości powietrza w mieście – obok wymiany pieców i zakazu palenia węglem i drewnem, uspokajania ruchu w centrum, wyprowadzenia tranzytu poza miasto, regularnego mycia ulic, rozwoju transportu publicznego i promowania ruchu rowerowego oraz pieszego. Tylko połączenie tych działań pozwoli nam na poradzenie sobie z całym problemem.

Są 3 rzeczy, które możemy zrobić w sprawie strefy czystego transportu w mieście:

1. powiedz o niej bliskim i znajomym. Porozmawiaj o niej przy rodzinnym obiedzie, wyślij swojej paczce, porozmawiaj na sąsiedzkiej grupie na Facebooku. Wspólnie możemy pokazać to rozwiązanie wszystkim mieszkankom i mieszkańcom Warszawy;

2. zapytaj swoją radną lub radnego o jego zdanie na temat SCT. Rada miejska i dzielnicowe już teraz mogą zacząć prace nad projektem wprowadzenia SCT w mieście;

3. zostaw na naszej stronie swoja opinię o tym, gdzie taka strefa powinna być w Warszawie.